Transformacja systemów żywnościowych – światowa odpowiedź na liczne kryzysy – pod tym hasłem odbył się tegoroczny Światowy Szczyt Ministrów Rolnictwa w Berlinie. Polskę reprezentował wicepremier, minister rolnictwa i rozwoju wsi Henryk Kowalczyk.

O wydarzeniu

Konferencja została zorganizowana z okazji 15. Globalnego Forum Żywności i Rolnictwa (GFFA). Wzięło w niej udział ponad 70 państw i organizacji międzynarodowych z całego świata – uczestników Forum.

Ministrowie ds. rolnictwa wysłuchali nagrania z przesłaniem prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego. Prezydent Zełenski podkreślił, że świat potrzebuje więcej determinacji oraz współpracy, żeby zatrzymać negatywny wpływ rosyjskiej agresji na światowy rynek żywności. Ukraiński prezydent wezwał obecne na forum państwa do zaangażowania przy tworzeniu centrów dystrybucji żywności w miejscach świata uzależnionych od jej importu oraz przy wszelkich działaniach dla światowego bezpieczeństwa żywnościowego.

Wspólny komunikat ministrów ds. rolnictwa

We wspólnym komunikacie ministrowie ds. rolnictwa określili swoją postawę wobec obecnych światowych kryzysów, po uprzednich intensywnych i owocnych dyskusjach.

W komunikacie znalazły się m.in. następujące informacje:

  • Znaczna większość państw zdecydowanie potępiła wojnę w Ukrainie i podkreśliła, że powoduje ona ogromne ludzkie cierpienia, a także pogłębia istniejące słabości gospodarki światowej – ograniczając wzrost, zwiększając inflację, zakłócając łańcuchy dostaw, zwiększając niepewność energetyczną i żywnościową oraz zwiększając ryzyko braku stabilności finansowej.
  • Państwa wyraziły zaniepokojenie obecnym spadkiem światowego bezpieczeństwa żywnościowego. Stwierdziły, że aktualne kryzysy prowadzą do dalszych zakłóceń globalnych łańcuchów dostaw, przyczyniają się do wzrostu cen i zmienności cen żywności, towarów, nawozów i innych środków produkcji rolnej, a także pogłębiają nierówności, podczas gdy sytuację pogorszyła już wcześniej pandemia COVID-19.
  • Zagrożenie dla światowego bezpieczeństwa żywnościowego i zrównoważonego rozwoju stanowią zmiany klimatu i utrata bioróżnorodności. Dodatkową presję na systemy żywnościowe wywierają degradacja gruntów, wody i ekosystemów, w tym z powodu pustynnienia, intruzji zasolenia, suszy, powodzi, wylesiania, niedoborów powietrza i wody, zanieczyszczenia powietrza, gleby i wody oraz rosnącego zagrożenia szkodnikami i chorobami roślin i zwierząt. Konsekwencje wielu z tych różnorodnych kryzysów są najsilniej odczuwane przez kraje najsłabiej rozwinięte. Głód i niedożywienie już teraz są najbardziej odczuwalne w regionach, które są poważnie dotknięte kryzysem klimatycznym.
  • Państwa podkreśliły znaczenie zrównoważonych systemów żywnościowych jako sposobu rozwiązania obecnego kryzysu żywnościowego. Wyraziły opinię, że należy w tej kwestii działać w sposób całościowy i zintegrowany i zobowiązały się do podjęcia takich działań. Podkreśliły, że licznie występujące kryzysy wymagają wspólnego zaangażowania się państw w pilne przekształcenie naszych systemów żywnościowych w kierunku większej odporności i trwałości. Państwa zauważyły potrzebę przyspieszenia działania i intensyfikacji wspólnych wysiłków, aby stopniowo realizować cele zrównoważonego rozwoju.

Rozmowy o sytuacji ukraińskiego rolnictwa w kontekście bezpieczeństwa żywnościowego

W ramach szczytu odbyło się spotkanie nt. obecnych wyzwań ukraińskiego rolnictwa i ich wpływu na światowe bezpieczeństwo żywnościowe. W rozmowach tych uczestniczyli wicepremier Henryk Kowalczyk, minister polityki rolnej i żywności Ukrainy Mykoła Solski, przedstawiciele FAO, Komisji Europejskiej oraz ministrowie ds. rolnictwa z Kanady, Wielkiej Brytanii, Japonii, Mołdawii, Francji, Włoch i Rumunii.

Polski minister rolnictwa i rozwoju wsi wyraził pogląd, że należy czynić starania, aby społeczność międzynarodowa w jeszcze większym niż dotychczas stopniu zaangażowała się w konkretną i wymierną pomoc dla ukraińskich rolników. Powinna ona objąć dostarczenie środków produkcji, maszyn, nawozów czy leków weterynaryjnych. Zapewnił, że Polska na pewno będzie te działania pomocowe kontynuować. Pozostali uczestnicy spotkania także zapewnili o swoim dalszym wsparciu dla Ukrainy.

Szef polskiego resortu rolnictwa podkreślił, że w dalszym usprawnieniu przewozów niezbędna jest pomoc unijna.

– Dlatego kilkakrotnie zwracałem się w tej sprawie do Komisji Europejskiej. Przykładowo w listopadzie 2022 r. przekazałem Komisarz ds. Transportu informację o naszym poparciu postulatu strony ukraińskiej, dotyczącym wprowadzenia przez UE mechanizmu dopłat do produkcji środków transportu – przypomniał wicepremier Kowalczyk.

Wskazał także na konieczność podjęcia działań na rzecz ochrony rynków w krajach, w których import zbóż z Ukrainy prowadzi do zakłóceń.

– Liczę też na możliwie pilne podjęcie przez stronę ukraińską starań na rzecz zwiększenia przewozów tranzytowych zbóż i innych towarów rolnych przez Polskę. Pozwoliłoby to na zmniejszenie nadmiernego importu do naszego kraju. Jednocześnie poprawiłoby to podaż zbóż na rynkach państw trzecich, przyczyniając się do poprawy globalnego bezpieczeństwa żywnościowego – powiedział polski minister rolnictwa i rozwoju wsi.

Rozmowy na marginesie szczytu

Na marginesie dzisiejszej konferencji wicepremier Henryk Kowalczyk rozmawiał z ministrami ds. rolnictwa Mołdawii i Egiptu o współpracy z Polską w dziedzinie rolnictwa.

Rozmowa wicepremiera Henryka Kowalczyka z ministrem rolnictwa i przemysłu spożywczego Mołdawii Vladimirem Boleą odbyła się z inicjatywy strony mołdawskiej. Szef polskiego resortu rolnictwa zadeklarował gotowość do kontynuacji wsparcia mołdawskich starań w dostosowaniu do wymogów i standardów unijnych w ramach integracji Mołdawii z Unią Europejską.

Strona mołdawska wyraziła zainteresowanie skorzystaniem z doświadczeń Polski w ramach rozwoju hodowli i przetwórstwa rolno-spożywczego. Minister Bolea zachęcił również do inwestycji w sektorze rolnym w Mołdawii.

Wicepremier Henryk Kowalczyk i minister zaopatrzenia i handlu międzynarodowego Egiptu Ali El-Moselhi w czasie rozmowy poruszyli problem eksportu polskich jabłek do Egiptu. Strona egipska wyraziła ponadto zainteresowanie zwiększeniem dostaw zboża z Polski.